Tekort jeugdartsen: eindelijk een mogelijkheid voor een ‘natuurlijk experiment’ rond JGZ!

Schoolarts regio Haaglanden geschrapt door personeelstekort

DUS: Na bijna 20 jaar de kans om eindelijk dat ‘natuurlijk experiment’ rond JGZ uit te voeren!

In de Skipr van 19 augustus jl. stond een artikel gebaseerd op onderstaande bericht van het AD:

Op elf basisscholen in Zoetermeer is dit jaar geen schoolarts geweest in groep 2 door het personeelstekort. Alleen hier al zijn bijna 350 kinderen niet gecontroleerd op onder meer lengte, gewicht en de ontwikkeling van de motoriek. Dat bevestigt Jeugdgezondheidszorg Zuid-Holland West (JGZ), dat in gemeenten in de regio deze taak vervult. Oorzaak van de noodmaatregel was een plots tekort aan artsen door langdurige ziekte en vertrek. Vervangers vinden lukte niet, omdat in het hele land een tekort aan jeugdartsen is.
Kinderen die een verhoogd risico lopen zijn wel apart uitgenodigd voor een gezondheidsonderzoek. Ook ouders die er behoefte aan hadden, konden met hun kind naar een arts. De afgelopen maanden heeft JGZ hard gewerkt om de vacatures op te vullen, zegt woordvoerder Lise Rientjes. “Vanaf 1 januari is in Zoetermeer de formatie weer op orde.”

Verpleegkundige
Het probleem speelt alleen bij de kleutergroepen. “Het gezondheidsonderzoek in groep 7 wordt uitgevoerd door jeugdverpleegkundigen.” Daarvan zijn er op dit moment voldoende volgens Rientjes.
De Zoetermeerse PvdA is daar nog niet gerust op en wil opheldering van het stadsbestuur. “Het is totaal onwenselijk dat ogen en oren niet onderzocht worden, net als houding en motoriek”, vindt raadslid Susanne Bout. Ze wil dat volgend jaar een inhaalronde wordt gedaan op de elf scholen waar groep 2 dit jaar is overgeslagen. Dit niet doen, kan er voor zorgen dat er later veel meer kosten moeten worden gemaakt voor duurdere jeugdzorg, ziet ze. “De afgesproken vroegsignalering wordt in één klap teniet gedaan.”

Door een tekort aan personeel in de regio Haaglanden is er flink gesneden in schoolartsenbezoeken. In meerdere gemeentes zijn alleen kleuters bij wie problemen werden vermoed onderzocht door een arts. Als gevolg hebben honderden kleuters in Zoetermeer geen consult gehad.
In totaal gaat het om 11 basisscholen in Zoetermeer waar geen schoolarts is geweest. Hierdoor zijn bijna 350 kinderen niet gecontroleerd op o.a. lengte, gewicht en de motorische ontwikkeling. Dit bevestigde Jeugdgezondheidszorg Zuid-Holland West (JGZ).

Langdurige ziekte en vertrek
De problemen zijn ontstaan door een plotseling tekort aan artsen vanwege langdurige ziekte en vertrek. Vervanging vinden lukte niet omdat het hele land kampt met een tekort aan jeugdartsen. Kinderen met een verhoog risico zijn wel uitgenodigd voor een gezondheidsonderzoek.
JGZ-woordvoerder Lise Rientjes belooft dat de formatie in Zoetermeer per1 januari 2020 weer op orde is.

————————————————

Voordat het Basistakenpakket JGZ in 2001 werd ingevoerd had men een unieke kans de effectiviteit van de JGZ-activiteiten te onderzoeken op basis van het natuurlijk experiment dat toen plaatsvond. Vele JGZ-diensten hadden toen immers een vaak heel verschillende invulling van de JGZ. Het duidelijkste voorbeeld daarvan was wel de GGD Groningen met het ‘Plan Jeugd’, waarin het Periodiek (Preventief) GezondheidsOnderzoek (PGO) was afgeschaft (zie Hoofdstuk 2 op de website). Ik heb toen –mede op basis van de bevindingen van mijn promotieonderzoek herhaaldelijk – maar vanwege de Leidse belangen (Verloove-VanHorick c.s.) uiteraard tevergeefs – gepleit voor het starten van een dergelijk onderzoek.
Idealiter had men toen de GGD’en opgedragen de JGZ gedurende minimaal 4 jaar hetzelfde te houden en dan gekeken in hoeverre er sprake was van gezondheidsverschillen bij de jeugd op basis van de verschillen in handelswijze. Overigens zou Groningen daar zeer gunstig uit zijn gekomen (zie evaluatie Plan Jeugd op mijn website).

GGD Zuid-Holland West/Zoetermeer kan dit nu gaan doen! Ik voorspel dat het niet inzetten van jeugdartsen, maar alleen (waar nodig) verpleegkundigen en doktersassistenten op (basis)scholen geen verslechtering maar in ieder geval op onderdelen zelfs een verbetering van de gezondheid van de jeugd zal betekenen. Screenings op bijvoorbeeld visus- en gehoorafwijkingen kunnen tenslotte heel goed door verpleegkundigen en/of doktersassistenten worden uitgevoerd. En de controle op vele andere facetten van emotionele, fysieke en psychosociale ontwikkelingen bij de schoolgaande jeugd kan veel beter door leerkrachten worden uitgevoerd, zonder dat zij daar veel extra energie in hoeven te steken – een gesprek met verpleegkundige en/of doktersassistente ter signalering is tenslotte afdoende.

Dat een gemeenteraadslid – duidelijk zonder enige inhoudelijke kennis, maar inspelend op eventuele onrust bij ouders – vragen stelt en vindt dat het tekort moet worden opgeheven zij haar vergeven, maar een goede GGD zou langzamerhand toch echt beter moeten weten en vooral veel geld kunnen besparen dat dan aan effectievere (preventieve) zorg kan worden uitgegeven! Of een aanzienlijk minder kostbare uitbreiding van het aantal verpleegkundigen en doktersassistenten.

Zie onderstaande link voor een beschrijving van de in mijn ogen ideale functie van jeugdartsen. Ik schreef dat al in 2001 en hoopvol noemde ik het ‘Een Jeugdarts in 2010’. Maar ja: besmet materiaal natuurlijk….
zie Jeugdarts in 2010 op www.jeugdgezondheidszorg.nu